Hoe het zat met de hygiéne? Hoe het eten was? Of er rekening gehouden werd met speciale diëten? Met diëten naarvolgens religie? Geweld? Hoeveel vierkante meter per cel?

Nadat het CPT comité (Comité ter preventie van foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffingen) België een veeg uit de pan gaf die zijn gelijke niet kent door letterlijk neer te pennen in het rapport van 13 juli 2017 over de toestanden in de Belgische gevangenissen: De afgelopen 27 jaar in de 47 lidstaten werd nooit eerder zoiets waargenomen, kwam Puigdemont als een welgekomen geschenk.

De Belgische regering moet gedacht hebben: Dit is onze kans om aan de weet te komen hoe het wel moet. Een belletje naar het openbaar minsisterie volgde wellicht: ‘Zeg, als jullie nu eens een vragenlijstje opmaken met alle zaken waarvan we zelf niet weten hoe die op te lossen? Dan komen we aan de weet hoe ze het daar doen! Geen gezichsverlies voor ons. We blijven doen alsof we het beter weten dan die stierevechters en siestamaffers, maar ondertussen ontfutselen we hen wel informatie!

De Spaanse overheid antwoordde met een rist aan fotomateriaal en gegevens. Geërgerd, dat wel. ´Op gevangeniswezen hebben we geen lessen te ontvangen, ons gevangeniswezen is beter dan dat van jullie. Of lezen jullie geen rapporten daar in Brussel? Vooral doen!.´ klonk het.

Nieuwsgierig geworden door deze situatie ging ik graven in data. Spanje telt 67 gevangenissen. De oudste gevangenis staat in Toledo (Ocaña) en dateert uit 1701. De afgelopen driehonderd jaar werd ze voor verschillende doeleinden ingezet. Zo functioneerde ze tijdens de Spaanse burgeroorlog (1936-39) als hospitaal. Werd daarna gemoderniseerd en terug als gevangenis in gebruik genomen. Vandaag zitten er zo’n 500 gevangen. Die produceren voornamelijk airconditionings voor hogesnelheidstreinen aan een loon van zo’n 600 euro per maand.

De “El Dueso” gevangenis in Cántabra De Santoña dateert als oudste nog steeds in gebruik zijnde gevangenis uit 1907. Gevolgd door Burgos, 1932 en San Sebastian, 1948. De rest van de gevangenissen dateren van na 1950. Waarvan vijf na 2000.

België telt 34 gevangenissen in totaal. Waarvan er 15 uit de 19-de eeuw dateren. Drie van deze instellingen dateren van na 2000.

De bedoeling van dit stuk heeft geen bal te maken met Spaanse, Belgische, Vlaamse of Catalaanse strijden. Maar alles met een uitpluizen van omstandigheden in de gevangenissen van beide landen. Is geen lans breken voor het land van Quijote of de bijl zetten in het land van Breydel. Maar alles met volksgeloven toetsen aan realiteit.

Nu besef ik tenvolle dat alleen afgaande op hoe oud de gebouwen zijn, niet kan ingeschat worden hoe de omstandigheden zijn. Dus op naar het volgende graafwerk: Informatie over de omstandigheden in beide landen.

Overbevolking gepaard gaande met oude infrastructuur lijkt me al een stap in de goede richting om de omstandigheden te achterhalen. Twee jaar terug hadden de gevangenissen van Dinant, Berkendaal, Namen en Jamioulx de meeste overbevolking, met voor die inrichtingen een gemiddelde overbevolkingsgraad van meer dan 35 procent. Dertien inrichtingen hadden dan weer een gemiddelde bevolking die lager lag dan de theoretische capaciteit.

Volgens een onderzoek van de Raad van Europa naar de overbevolking in Spaanse gevangenissen is de graad van overbevolking zeer zeker niet goed te noemen. Op elke 100 beschikbare cellen zijn er 120 gevangenen gemiddeld. Het vierde slechtste cijfer op 42 onderzochte landen. Alleen Macedonië, Hongarije en België doen slechter.

De Raad van Europa stuurde het CPT (Comité ter preventie van foltering. Europees Verdrag ter voorkoming van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffingen) naar verschillende Spaanse gevangenissen tijdens het jaar 2016. Dit comité kan dat op eender welk moment onaangekondigd in alle lidstaten doen. De bevindingen waren bevredigend, wel met een lijst van te verbeteren zaken.

Dus zou België niet eerst in eigen boezem moeten kijken alvorens zich in een diplomatieke moeilijke positie te wringen om een zich in haar land ophoudende ex-president?

Tom

Leave a Reply